मुलुक डेस्क । मंसिर २०७८
महिला हिंसा भनेको महिला विरुद्ध हुने हिंसा हो जसमा महिलालाई शारीरिक तथा मनसिक तनाव हुन्छ । महिला विरुद्ध हिंसा विभिन्न प्रकारका हुन्छन् र यो घर, सार्वजनिक स्थान वा कार्यालय जस्तो जुनसुकै ठाउँमा हुन सक्छ । यो मुद्दाले देशको लगभग आधा विकास दरमा बाधा पुर्याएको छ ।
हाम्रो समाजमा महिलाहरू सधैंदेखि नै रमाइलोको वस्तु मानिन्छन् । तिनीहरू सामाजिक संगठन र पारिवारिक जीवनको समयदेखि नै पुरुषहरूको अपमान, शोषण र यातनाको सिकार भएका छन् । पुरुष प्रधान समाजका कारण महिलाहरूले धेरै अत्याचारको सामना गर्नु परेको छ । सामान्यतया, महिलाहरुलाई सामना गर्नु पर्ने समस्याहरु हुन्ः दहेज, हत्या, यौन उत्पीडन, महिला बलात्कार, नाबालिक केटीहरुलाई बाटोमा दुर्व्यवहार गर्नु, अपशब्द बोल्नु, नराम्रो व्यवहारले हेर्नू आदि महिला हिंसा हुन । महिला हिंसा भनेको केवल शारीरिक बलको माध्यमद्वारा महिला विरुद्ध गरिने शारीरिक दुर्व्यवहार नभई मानसिक समस्या पनि हो । यो मानसिक, मनोवैज्ञानिक र भावनात्मक पनि हुन सक्छ । हिंसालाई यसको व्यापक अर्थमा एक व्यक्तिको कार्यको रूपमा वणर्न गरिएको छ, जसले अर्कोको स्वतन्त्रतामा अतिक्रमण गर्दछ ।
महिला हिंसाको अर्थ महिलामाथि हुने दुराचार हो । नेपाल एक परम्परागत पुरुषप्रधान देश हो जहाँ महिलाहरूले समाजमा प्राचीन कालदेखि नै विभिन्न हिंसाको सामना गर्नु परेको छ । विश्वको प्राविधिक सुधार, भौतिक समृद्धि, आदिको प्रगति जस्तै; महिला विरुद्धको अप्राकृतिक यौन र हिंसाको दर पनि जारी छ । हिंसा एक स्पष्ट खतरा वा बलको एक स्पष्ट प्रयोग हुन सक्छ, जो एक व्यक्ति वा उसको प्रतिष्ठालाई हानी पुर्याउन वा नष्ट गर्नमा लक्षित गर्दछ । कसैलाई हानि र चोट पुर्याउने अभिप्रायलाई पनि हिंसाको कार्य मानिन्छ । अन्य समस्याहरू काममा पक्षपात, यौन उत्पीडन, घरेलु हिंसा, वैवाहिक कलह जसले महिलाको विकासमा बाधा पुर्याउँछ । तसर्थ “महिला सशक्तिकरण” समयको आवश्यकता हो, जसको अर्थ सामाजिक, आर्थिक र राजनीतिक रूपमा महिलाको शक्ति बढाउनु हो । महिला सशक्तीकरणलाई बढावा दिदैं अन्य पक्षहरूको सुधारका लागि समाज र सरकारको पक्ष महत्वपूणर् छ ।
नेपाली दंड संहिताका अनुसार बलात्कार, अपहरण, शारीरिक वा मानसिक दुव्र्यवहार, दहेजको लागि हत्या, पत्नीमाथि हमला, यौन उत्पीडन आदि गम्भीर अपराधको रूपमा वर्गीकृत गरिएको छ । यद्यपि महिला विरुद्ध हुने हिंसासँग सम्बन्धित मुद्दा निरन्तर बढ्दैछन् ।